Tổng Giám Mục Fulton Sheen
Chuyển ngữ: Montfort Phạm Quốc Huyên Và Eymard Nguyễn Trọng Tôn
Quyết định đầu tiên mà mỗi lữ khách phải thực hiện là chọn đích đến. Chỉ khi nào biết mình đi đâu người ta mới quyết định chọn lựa mình sẽ dùng phương tiện gì: đi xe hơi, đi bộ, tàu hỏa, máy bay…Con người khôn ngoan cũng làm như thế trong việc thu xếp cuộc sống, vì cuộc đời là một chuyến đi. Nó cũng phải có mục đích, được chọn lựa hợp lý, sau đó chúng ta mới quyết định sử dụng năng lực tối ưu để đến được đích đó.
Chỉ ai biết chọn Thiên Chúa làm mục đích cuộc đời mới hướng trọn vẹn hoạt động của mình vào việc cứu rỗi linh hồn. Đó cũng là hành vi lựa chọn thường tình đối với con người. Có những người như nhân vật Macbeth của Shekespear xem cuộc đời chỉ là “một câu chuyện kể của một người điên, đầy âm thanh và cuồng nộ, chẳng có ý nghĩa gì”. Nhưng cũng như Macbeth, họ đi đến kết luận này chỉ vì những tội lỗi ghê gớm của họ khiến họ hãi hùng với sự phán xét sau khi chết. Không ai phủ nhận sự bất tử cả, trừ kẻ nào nhận thấy chính cuộc sống của họ khiến họ sợ hãi cuộc sống đời sau. Người vô liêm sỉ phạm tội và thừa nhận một châm ngôn nào đó để hợp pháp hóa tội lỗi của họ.
Những người ngày nay cho rằng mục đích đời người là sự giàu sang. Đó là một đích đến thấp kém, vì nó hạ thấp phẩm giá con người bắt con người phụng sự một thực thể kém hơn nhân cách. Có người lại săn đuổi danh vọng, đó cũng không phải là mục đích sáng giá và làm chúng ta thỏa mãn được. Danh vọng không nâng được mình lên cao hơn đồng loại. Khi chọn mục đích sống “người ta sao mình vậy” thì đây là cách che đậy tình trạng suy sụp thần kinh bằng cách tự biến thành nô lệ cho công luận.
Một mục đích sống thật sự phải cứu xét đến bản chất con người: sinh ra để làm gì và khao khát những gì. Tính năng giúp con người khác với thú vật đó là tri thức (khả năng tìm kiếm chân lý) và ý chí (khát khao sự thiện hảo). Nhưng chúng ta biết rằng chân lý hoàn hảo và sự thiện tối cao chỉ có nơi Thiên Chúa và chúng ta chỉ đạt được sự viên mãn trong Ngài mà thôi. Một khi coi Thiên Chúa là mục đích thì hạnh phúc đạt được không chỉ giới hạn trong cõi đời chóng qua này, mà còn cho linh hồn của chúng ta nữa. Người nhận Thiên Chúa làm mục đích cuộc đời sẽ có được bình an mà thế gian này không thể ban cho, cũng như không thể hủy diệt được.
Một khi đã chọn Thiên Chúa làm giá trị chủ đạo, chúng ta cần có một khuôn mẫu để đo lường các hành động, để đánh giá tốt xấu. Người làm lành là người hướng về Thiên Chúa, còn làm dữ khi quay lưng lại với Thiên Chúa. Cuộc sống hiện tại là sự chuẩn bị để được sống hạnh phúc với Thiên Chúa trong vĩnh cửu. Đó là mục đích thực sự cho con người. Khi nào chúng ta dấn bước về phía Thiên Chúa, bấy giờ chúng ta tốt lành, nghĩa là chúng ta đang thực thi mục đích của mình. Con người thiện hảo khi chu toàn tốt đẹp mục đích này: hiểu biết, yêu mến và phụng sự Thiên Chúa.
Chỉ khi nào cuộc sống của chúng ta qui chiếu về Thiên Chúa, chúng ta mới đánh giá đúng mức được giá trị của hành động này so với hành động kia. Điều quan trọng là duy trì và phát triển mối liên hệ yêu thương với Thiên Chúa và gia đình, bạn bè, và mọi người. Khi chúng ta loại bỏ tính ích kỷ thì mỗi người, mỗi sự việc và mỗi thụ tạo đều giúp chúng ta tiến về với Thiên Chúa là cùng đích của cuộc đời chúng ta.
(Trích TGM FULTON SHEEN, Cuộc Đời Đáng Sống, Montfort Phạm Quốc Huyên và Eymard Nguyễn Trọng Tôn, chuyển ngữ, chương 18, Nxb Đồng Nai, 2018.)