LỜI CHỦ CHĂN – THÁNG 03-2022
HƯỚNG TỚI MỘT HỘI THÁNH HIỆP HÀNH
Quý Cha và Quý Tu sĩ thân mến,
Ðại hội thường kỳ của Thượng Hội đồng Giám mục lần thứ XVI sẽ nhóm họp vào tháng 10 năm 2023 với chủ đề: “Hướng tới một Hội Thánh hiệp hành: hiệp thông, tham gia và sứ vụ”. Đức Thánh Cha Phanxicô cũng đã phê chuẩn việc thay đổi cách thức tiến hành Thượng Hội đồng Giám mục, theo đó, Thượng Hội đồng Giám mục sẽ không được tổ chức hoàn toàn tại Vatican, nhưng bắt đầu nơi từng Hội Thánh địa phương trong một hành trình 3 năm với 3 giai đoạn: Giáo phận, Châu lục và Hoàn vũ.
Ngày 10 tháng 10 vừa qua, Ðức Thánh Cha đã dâng Thánh lễ tại Ðền thờ thánh Phêrô để chính thức khai mạc cuộc hành trình hai năm tiến tới Thượng Hội đồng. Tất cả các Giáo phận tại Việt Nam đã cử hành Thánh lễ khai mạc ngày 28 tháng 11 năm 2021, Chúa Nhật thứ I Mùa Vọng, để bắt đầu bước vào cuộc hành trình chung với toàn thể Hội Thánh.
Ngày 01 tháng 3 sắp tới, ngày tĩnh tâm thường kỳ tại các Giáo hạt, cũng là ngày áp Thứ Tư Lễ Tro, ngày Phụng vụ Hội Thánh đưa toàn thể dân Chúa vào sa mạc, chúng ta dành thời gian suy tư, cầu nguyện và triển khai chương trình ‘Hội Thánh Hiệp Hành’ tại Giáo phận Xuân Lộc chúng ta.
1. ‘Hiệp Hành’ trên lý lẽ nhân văn
Mùa Xuân khí trời ấm áp, chim én từ vùng lạnh trở về bay rợp cánh đồng. Thấy én bay lượn, dân làng biết Mùa Xuân đã về trên đất nước. Nhưng liệu chỉ có một con én đơn độc bay qua lại trên bầu trời có đủ gây sự chú ý của mọi người nhìn ngắm và nghĩ đến Mùa Xuân trở lại hay không? ‘Một con én không làm nổi Mùa Xuân’.
Cộng đồng đoàn kết, hợp sức lại, tạo thành sức mạnh. ‘Một cây làm chẳng nên non, Ba cây chụm lại… nên hòn núi cao’. Nếu mọi người chỉ lo bản thân, chỉ tìm thế đứng riêng mình… thì cộng đồng, dẫu đông người nhưng suy yếu. Câu chuyện cổ tích ‘Bó Đũa’ trong đó, người cha già trên giường bệnh vận dụng kinh nghiệm bó đũa dạy năm cậu con thường bất hòa bất thuận, hình ảnh bó đũa giản dị nhưng giàu ý nghĩa, khơi lên lối sống ‘biết anh biết em’, tình làng nghĩa xóm, nhấn mạnh tình liên đới thực tiễn cho đời sống chung.
Đi vào trong suy tư hệ thống, chúng ta có thể thấy cái lý hiện hữu và tồn hữu của vạn vật không đơn độc. Lẻ loi cô lập sẽ đưa đến tàn lụi… Người Trung Hoa, người phương Đông, cách chung, quan niệm Vũ Trụ luận lấy gốc của sinh mệnh cá nhân làm căn cứ để suy ra nguồn gốc của mọi sự vật khác. Trời Đất (hai khí Âm Dương) giao cảm, vạn vật hóa thuần hậu, nam nữ giao cấu, vạn vật hóa sinh. Nam nữ giao cấu mà sinh ra con người, cho nên suy ngược ra thì vũ trụ cũng có hai nguyên lý. Nguyên lý có nam tính là Dương, quẻ của nó là Càn. Nguyên lý có nữ tính là Âm, quẻ của nó là Khôn. Trời Đất là đại biểu của hai nguyên lý này. Đạo Gia cũng thường nói đến Âm Dương: ‘Đạo sinh một, một sinh hai, hai sinh ba, ba sinh vạn vật. Vạn vật cõng Âm ôm Dương. Hai khí (Âm Dương) giao nhau mà sinh hòa’ (Đạo Đức kinh, Chương 42).
Một Âm và một Dương tạo thành cái gọi là Đạo. Cái nối tiếp nó thì Thiện. Cái tạo thành từ nó là Tính. Người ‘Nhân’ thấy nó và cho là ‘Nhân’. Người ‘Trí’ thấy nó và cho là ‘Trí’. Trăm họ dùng hằng ngày mà không biết. Cho nên đạo Quân tử ít người biết vậy. Đạo ấy hiện rõ ở đức ‘Nhân’, ẩn tàng ở ‘Tác Dụng’. Đạo cổ động vạn vật nhưng không lo lắng như thánh nhân, cho nên cái ‘Đức’ của nó cực thịnh, sự nghiệp của nó rất lớn. Nó to lớn bao trùm tất cả, nên nói sự nghiệp nó lớn. Nó biến hóa ngày một mới nên nói đức của nó thịnh. Âm Dương sinh hóa mãi gọi là Dịch.[1]
2. ‘Hiệp Hành’ trên lý lẽ ‘Đạo’
Chứng từ sống động của Hội Thánh cho thấy Con Thiên Chúa ‘vào đời’, nhập thể không ‘ngẫu nhiên’ nhưng liên đới với cả một dân được tuyển chọn, trong dòng lịch sử vốn thăng trầm nhưng tiệm tiến đến thời điểm ‘viên mãn’. Đấng là ‘Con Chúa’ đồng thời cũng là ‘Con Người’. Ngay khi khởi sự loan Tin Mừng Nước Thiên Chúa, Người đã hữu ý thiết lập Hội Thánh qua việc, sau suốt đêm cầu nguyện trên núi, tuyển chọn nhóm ‘Mười Hai’ để chung sống với Người, ‘suốt cả thời gian Chúa Giêsu đã ra vào’ giữa họ, ‘khởi từ lúc Gioan thanh tẩy, cho đến ngày Đức Giêsu bị cất khỏi’ họ (x. Cv 1: 21.22).
Nhóm ‘Mười Hai’ đã ‘hiệp hành’ làm chứng nhân và công bố chứng từ, với Phêrô làm đầu: ‘Cùng mười một vị, Phêrô đứng lên cất tiếng tuyên ngôn…’ (Cv 2: 14). Những người đón nhận lời rao giảng của các Tông đồ họp thành Hội Thánh mà Đấng Phục Sinh đã ủy thác: ‘Hãy chăn giữ chiên của Ta’… ‘Hãy chăn dắt cừu của Ta’… ‘Hãy chăn nuôi đàn cừu của Ta’… (x. Ga 21: 15-22).
Trong tinh thần ‘hiệp hành’ sinh động đầy nhiệt huyết, các Tông đồ, các Đấng kế vị các Tông đồ, các Giáo phụ, các tác giả hộ giáo, toàn thể tín hữu, các vị Tử đạo… dấn thân rao giảng Tin Mừng, nhiệm huấn và cử hành các bí tích sống thiên linh… Sau thời bách đạo, các dòng tu nam nữ hình thành với các linh đạo phong phú đa dạng, hướng tới mục tiêu cốt tủy là nên trọn lành… Thời đại khám phá châu lục mới với sự phát triển nghệ thuật hải hành, biết bao cá nhân và tập thể, với ‘hồn tông đồ’, ‘nằm gai nếm mật’, rời xa gia đình quê hương lặn lội đến ‘thâm sơn cùng cốc’, đem Tin Mừng ban sự sống đời đời cho muôn dân. Ngày nay, Hội Thánh vẫn luôn ấp ủ ‘Ad Gentes’ (Công đồng Vat. II, ‘Đến với Muôn Dân’), ưu tư khôn nguôi ‘Evangelii Nuntiandi’ (ĐTC Phaolô VI, ‘Loan Báo Tin Mừng’), khát khao chia sẻ ‘Evangelii Gaudium’ (ĐTC Phanxicô, ‘Niềm Vui Tin Mừng’)… giữa bao khổ đau… máu đổ… tiêu biểu như một Charles de Foucauld… bị đâm chết giữa anh em Hồi giáo… và sẽ được tuyên Thánh vào năm 2023. Hội Thánh vẫn ‘trung thành và thích nghi’ trong nỗ lực ‘hiệp hành’ phục vụ Tin Mừng.
3. ‘Hiệp Hành’ nơi Giáo phận Xuân Lộc thân yêu
Chúng ta đang tiến hành thực hiện ‘Thượng Hội Đồng Thế Giới lần thứ 16’ tại Giáo phận theo ba bước:
· Giới thiệu biến cố trọng đại này:
Trước thềm Xuân Nhâm Dần, các đơn vị: các Linh mục, Tu sĩ, Ban Hành giáo, Giới trẻ-huynh trưởng, ngành Y tế – Giáo chức – Thánh nhạc, các đoàn thể đã được nghe trình bày Thượng Hội đồng với ý muốn sâu xa của Hội Thánh, trong bối cảnh Hội Thánh toàn cầu.
Ở giai đoạn này, Giáo phận đã thành lập Ban Linh Hoạt Viên Giáo phận:
– Cha Đaminh Nguyễn Tuấn Anh, Tổng Đại diện, Trưởng nhóm
– Cha Đaminh Ngô Công Sứ, Trưởng ban Ban Điều Hành Hội Đồng Linh Mục
– Cha Giuse Nguyễn Ngọc Hoàn, Trưởng ban Ban Giáo Lý Đức Tin & Kinh Thánh, Đặc trách Giới Trẻ
– Cha Giuse Phạm Sơn Lâm, Trưởng ban Ban Hành Giáo
– Cha Hiêrônimô Nguyễn Đình Công, Trưởng ban Ban Loan Báo Tin Mừng
– Cha Giuse Đỗ Đức Trí, Trưởng ban Ban Huấn Giáo, Đặc trách Giới Thiếu Nhi
– Cha Micae Nguyễn Xuân Linh Ny, Chánh xứ Phú Xuân
– Cha Giuse Phạm Anh Quốc, Chánh Văn phòng Đại Chủng viện
– Cha Gioan B. Trần Ngọc Bảo, Phó ban Ban Truyền Thông
– Cha Phanxicô S. Lê Văn La Vinh, OP., Phó ban Ban Mục Vụ Gia Đình
– Nữ tu Têrêsa Nguyễn Thị Thiên Hoàng, Hội dòng Đaminh Thánh Tâm
– Nữ tu Anna Phạm Thị Bạch Yến, Hội dòng Đaminh Tam Hiệp
– Ông Phêrô Lê Vũ Tiến, TV/BHG Giáo Phận.
· Học tập và thời biểu tìm hiểu nội dung ‘Hiệp Hành’
– Soạn tài liệu ‘Hiệp Hành’ dạng ‘hỏi – thưa’. Sẽ in thành tập gởi đến trên 250 ngàn gia đình trong Giáo phận làm tài liệu căn bản ‘hiệp hành tại các Giáo xứ, Giáo họ Biệt lập’.
– Thực hiện các fosters, video clips, các file power point trình bày nội dung ‘Hiệp Hành’. Mở một thư mục về THĐGM 16 trên trang Web của Giáo phận.
– Bài giảng chung (vẫn có thể vận dụng riêng) về các chủ đề THĐ: Hiệp thông – Tham gia – Sứ vụ, trong những ngày tĩnh tâm Mùa Chay.
– Các câu hỏi thỉnh ý dân Chúa tùy theo các đối tượng: Linh mục, Tu sĩ, BHG, Giới, ngành nghề, đoàn thể.
– Từ Chúa Nhật I Mùa Chay, ngày 06/3/2022 đến Chúa Nhật Phục Sinh, ngày 17/4/2022: các Giáo xứ, Đại Chủng viện, Dòng tu học hỏi các tài liệu, tĩnh tâm và cầu nguyện theo những đề tài của Thượng Hội đồng Giám mục và suy tư về những câu gợi ý căn bản và những vấn đề riêng của đơn vị mình.
· Tiến trình thỉnh ý ‘Hiệp Hành’:
o Từ ngày 18/4/2022 – 22/5/2022: Tiến hành việc thỉnh ý Dân Chúa
– Tại các Giáo xứ: Cha xứ tổ chức cho các Giới, Hội đoàn
– Tại Đại Chủng viện và Dòng tu: Bề Trên tổ chức
o Từ ngày 23/5/2022 – 31/5/2022: Tổ chức ngày Hội dân Chúa của Giáo xứ, Đại Chủng viện, Dòng tu để công bố Bản tổng kết các góp ý.
o Ngày 15/6/2022: Các giáo xứ gởi bản đúc kết về Cha Quản hạt, Đại Chủng viện và Dòng tu gởi về Nhóm Linh hoạt viên Giáo phận.
o Ngày 01/7/2022: Cha Quản hạt gởi Bản đúc kết của các Giáo hạt về Giáo phận.
o Ngày 17/7/2022: Đại Hội cấp Giáo phận lãnh ý dân Chúa từ các Bản đúc kết của các Giáo hạt, Đại Chủng viện và Dòng tu. Sau đó, Nhóm Linh hoạt viên gởi bản đúc kết về HĐGMVN.
Anh chị em rất thân mến,
Chúng ta nghe tận đáy lòng tiếng gọi thôi thúc cải đổi cuộc sống… Thế nào là ‘Mục tử như lòng Chúa mong ước’ (Gr. 3: 15)?…
Tinh thần ‘hiệp hành’ triệt tiêu não trạng ‘giáo sĩ trị’… của kẻ độc tài, tánh tự mãn không cần đến ai… của kẻ kiêu căng… ‘Thiên Chúa chống lại kẻ kiêu ngạo, nhưng ban ơn cho người khiêm nhường’ (1 Pr 5:5).
‘Mục tử như lòng Chúa mong ước’ nếm trải ‘mùi chiên’, đem quả tim đặt vào nỗi khốn cùng của anh em ‘misericordes sicut Pater’… bàn tay không bao giờ ‘thủ cục đá đấu tố’… kính trọng nhân phẩm của kẻ ‘rốt hết trong thiên hạ’…
Một Giáo xứ được một ‘mục tử như lòng Chúa mong ước’ hiện diện… Giáo xứ ấy có phúc biết bao… có Phụng vụ Thánh, có Lời hằng sống, có gương lành, có chăm sóc mục vụ, có ‘Trời mới đất mới’, có Chúa Phục Sinh: ‘Này Ta làm mới mọi sự… Ta là Alpha và Omega… Chính Ta, Ta sẽ ban nhưng không cho kẻ khát uống nơi mạch nước sự sống…’ (x. Kh 21: 5.6).
Nguyện xin Thiên Chúa, qua sự chuyển cầu của Đức Trinh Mẫu Vô Nhiễm diễm phúc và Thánh Cả Giuse, ‘dạy chúng ta lối đường phải đi và cách bước đi trên lối đường đó’ (x. Kinh cầu nguyện cho THĐGM 16), lối đường ‘Hiệp Hành’ mà Mẹ Hội Thánh khát khao.
✞ Gioan Đỗ Văn Ngân
Giám mục Giáo phận Xuân Lộc
[1] X. Phùng Hữu Lan, Lịch sử Triết học Trung Quốc, T. I, p 517-542, nxb. Khoa Học Xã Hội, Tp Hcm, 2013.
TIN BÀI LIÊN QUAN